Էրեբունի թանգարան

Էրեբունի թանգարանը Երևանի ամենակարևոր թանգարաններից մեկն է, որը հիմնադրվել է 1968 թ-ին Արին Բերդի բլրի վրա, որի տեղում մ.թ.ա. 782 թ էրեբունի ամրոցն էր:

Թանգարանի բացումը համընկավ Երևանի 2750-ամյակի հետ:

Ամրոցի որոշ հատվածներ վերականգնվել և մնացել են ներկայիս թանգարանի արտաքին մասում: Այն ներկայացնում է պատմություն, մշակույթ և ամենակարևորը` Երևան քաղաքի անձնագիրը, ավելի ճիշտ ՝ սեպագիր արձանագրություն Էրեբունի քաղաքի քարե հիմքում: Էրեբունի պատմահնագիտական արգելոց-թանգարանը բաժանված է 3 մասի՝ Արին Բերդ, Կարմիր բլուր և Շենգավիթ, որոնցում կտեսնեք գտածոների հսկայական հավաքածու `կերամիկա, անոթներ, ապակիներ, բրոնզե թևնոցներ, հողում թաղված հսկայական կարասներ և ագատե ուլունքներ: Այս ամենը հայտնաբերվել է պեղումների ժամանակ: Էրեբունի թանգարանի գտածոների հսկայական հավաքածուն (բրոնզե ապարանջաններ, ապակիներ, անոթներ և այլն) պատմում է միջնաբերդի կյանքի, նրա բնակիչների ճաշակի և սովորությունների մասին: Թանգարանի շենքը, որն ունի 12,235 ցուցանմուշ, կառուցել են ճարտարապետներ Բ. Արզումանյանը և Ս. Ազատյանոմին, քանդակագործ Ա. Հարությունյանը:

Էրեբունի քաղաք

Էրեբունի քաղաքը կառուցել է Արգիշտի Առաջին արքան՝ որպես բերդաքաղաք: Առաջին բնակիչները զինվորներ էին` թվով 6600: Արգիշտի Առաջինի թողած սեպագիր արձանագրությունը վկայում է. «Խալդ աստծո մեծությամբ Արգիշտին՝ Մենուայի որդին, այս անառիկ ամրոցը կառուցեց և անվանեց Էրեբունի քաղաք՝ ի հզորություն Բիայնա երկրի և ի սարսափ  թշնամիների: Արգիշտին ասում է… Հողն ամայի էր, այստեղ ես մեծ գործեր կատարեցի: Խալդ աստծո մեծությամբ Արգիշտի՝ Մենուայի որդի, արքա հզոր, արքա Բիայնա երկրի, տերը Տուշպա քաղաքի»: Պահպանված պատմական այդ արձանագրությունը հնարավորություն է տվել գիտնականներին հստակեցնելու Երևանի ծննդյան տարեթիվը` մ. թ. ա. 782թ.: